- P
- I.P.meminerint, unum tamen summum, cui coeteri pateant, adeoque unum solum verum Deum, statuunt; ut, quod apud Cicer. de Nat. Deor. l. 1. c. 12. de Socrate Velleius, de iisdem dici possit, eos modo unum, tum autem plures Deos dicere.Quo et illud Marsilii ficini quadrat, de Platone, in Argum. l. 4. de LL. Neque vero nos turbet, quod plures saepe nominet Deos, unicum enim per se ipsum in Parmenide atque Timaeo probat esse Deum, coeteros vero Angelicos, caelestesque Dei ministros, cum Deos nominat, non tam Deos, quam divinos, intelligit. Eôdem modô Phoenices quondam Deum aliquem summum maximumque et tamquam Deorum Regem, quem Adadum seu Adodum, i. e. Unum dixêre, interprete Macrobiô, venerati sunt. Et ut ad recentiora redeam, in Asia Siamenses, Auctor Histor. Orientalis, Merian. Part. XIII. p. 91. atque Iustus Chulteisus Descript. Siam. p. 308. tum Sinenses; praeterea Madagascaris sive Divi Laurentii, ut vocant, ad Africam insulae, incolas, Creatorem unicum caeli et terrae credere, tradit idem Linschottanus Ind. Orient. Part. 2. c. 7. etc. 30. Novae quoque Angliae, Americae itidem populum, supremum quoddam Numen Richtanis titulô colere, a quo ipso increato et invisibili, tum coeteros Deos, tum caelum, terram, mare, omniaque, quae istis continentur, condita credant, affirmat Rich. Waitbornius Descript. Nov. Angl. Part. 1. c. 4. Pariter atque Biarmenses et Lappones, Deum, verum summumque Iumalae ac Tori nomine venerari, Iohannes Schefferus auctor est, in Lapponiac. 7. p. 61. Quô eôdem locô etiam suum Tinagogo, sive Deum mille Deorum, incolae regionis cuiusdam in Asia, apud Ferdinandum Pinto Itiner. p. 296. et Pegenses, apud Eund. p. 372. suum Quiay Lacusy, et ipsum mille Numinum Numen, habuerunt. Adeo vera de uno Deo sententia etiam per densissimas tenebras, immersis earum caligini animis, sive rationis, sive qualiscumque Traditionis operâ illuxit, tob. Pfannerus Theol. Gentil. pur. c. 2. §. 10. At Pachamama, Vossio Dea fuit Pervanorum, quô nomine Terram ait cultam de Orig. et Progr. Idolol. l. 2. c. 62. Vide quoque infra Peruvia.II.PConsonans muta aspirationem ignorat, nisi in vocibus Graecis, ut Phaeton, Philotas, etc. Aliquando in B. vertitur, ut Byrrhus, Balatium, pro Pyrrhus, Palatium. Etiam nota erat vel Populi, vel Partis, etc. Vide Voss. in Aristarcho. Ausonius, de litt. monos. de Coinsonante hac ita loquitur‹Ausovium si P. Scribas, ero Ceoropium P.et Rho de Graeco mutabitur in Latium P.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.